تراز یک مفهوم آماری است و ما در اینجا نمی خواهیم وارد بحث آماری آن شویم. اساس تراز بر فاصله شما از میانگین داوطلبان و همچنین پراکندگی آنان قرار داده شده است. 

به عنوان مثال فرض کنید شما امتحانی می‌دهید و نمره شما 15.5 می‌شود. تصمیم گیری در مورد اینکه 15.5 رتبه  خوبی است یا نه، به دو عامل بستگی دارد؛ 1. میانگین نمره بچه های کلاس و 2. پراکندگی آن‌ها. فرض کنید مانگین کلاس 14 بوده و 90 درصد هم نمره‌هایشان بین 13 تا 15 است. طبیعاتا این نمره برای شما خیلی خوب نیست. 

ولی فرض کنید میانگین کلاس 11.5 و 90 درصد کلاس هم نمره‌شان بین 10 تا 13 است، در این شرایط نمره‌ی 15 برای شما خیلی خوب است. تراز هم به همین صورت است. یعنی اول درصد شما را در این درس نسبت به میانگین حساب می‌کنند. در این فرمول پراکندگی داوطلبان هم دخالت داده می‌شود. هرچه نمره تراز شما بیشتر باشد، نمره شما هم پایین تر و بهتر می‌شود.

چگونه تراز خود را افزایش دهیم؟

چند راه ساده برای افزایش تراز وجود دارد اگر نکات زیررا بادقت مطالعه کنید با کمی تفکر میتوانید از آنها استفاده کنید.

قانون نخست : کاهش یا افزایش تراز به جمعیت شرکت کننده در آزمون بستگی دارد . پس اگر رشته هایی را انتخاب کنید که در آن افراد کمتری ثبت نام کرده اند تراز آن رشته در سال آزمون شما پایین ترخواهد آمد 

قانون دوم: این مورددوم را کسانی که پزشکی و تجربی باهم امتحان داده اند درکارنامه های  خود دیده اند.بعضی از دانش آموزان با مقایسه این دوکارنامه مشاهده کرده اند بااینکه درآزمون پزشکی به نسبت درصدهای بالاتری زده اند تراز پایین تری کسب کرده اند.جواب این معما در سطح علمی شرکت کنندگان آزمون است.هرچه سطح علمی رقبای شما بالاتر رود کسب تراز بالاتر سخت تر می شود. 

قانون سوم : ازموضوع بالا نتیجه دیگری نیز میتوان گرفت. اگر شاگرد زرنگها اعتماد به نفس نداشته باشند و رشته های دیگری به جز خواسته خود انتخاب کنند, رشته های خوب برای دانش آموزان بااعتماد به نفس باقی می ماند 

قانون چهارم : تراز با سطح علمی دانشجویان شرکت کننده درآزمون رابطه مستقیم دارد.خوشبختانه درآزمونهای دانشگاه هارشته های متفاوت باتغییر ضرایب آنها در هردرس آزمون اصطلاحا سخت و ساده می شود بنابراین جهت کسب تراز بالا با استفاده از توان علمی خودتان به تغییر ضرایب هردرس بیشتر توجه نمایید. 

قانون پنجم : چند قانون بالایی زیاد ارتباط  به درس خواندن نداشت و در واقع به استراتژی امتحان دادن بستگی داشت. اینم قانون آخر (هرچه بیشتر درس بخوانید تراز بالاتری بدست می آورید ولی معنی این قانون ، هوشمندانه خواندن است. فقط مطالعه صفحات زیاد و یا صرف ساعات زیاد نتیجه بخش نیست – هم می دانید و هم دیده اید ! –هوشمندانه خواندن را باید فراگرفت.

برای تطبیق تراز های موجود دررشته های دانشگاهی با سطح تحصیلی خودتان ابتدا وضعیت علمی خود را در مقایسه با دانشجویان دیگر بسنجید.

اگرفکرمیکنیدکه درآزمون های تستی مثل بقیه به سوالات جواب میدهید انتخاب ترازهای 5000 تا 5800 برایتان مناسب است.

اگر فکرمی کنید درآزمونهای تستی همیشه بهتر از بقیه جواب میدهیدانتخاب ترازهای 5800 تا 6300 برایتان مناسب است.

اگردرآزمونهای آزمایشی همیشه رتبه و نمره خوب کسب میکنید ترازهای بالاتراز 6300 راانتخاب کنید.

نمره تراز 7000 برای یك درس بسیار ایده آل است و نشانگر اینكه رتبه فرد در این درس بالاست . البته دقت كنید كهبرای مثال در درسی مثل زبان ، شما با درصدی مثل 50 به تراز 7000 می رسید. ولی در درسی مثل علم النفس به درصدی حدود 80 نیاز دارد  . 

نمره تراز بین 5000 تا 6000 معمولاً درصدهایی هستند كه ارزش متوسطی دارند . 

نمره تراز حدود 3500 نشانگر این است كه درصد فرد مورد نظر در حدود صفر بوده است . 

درصد صفر ، ولی تراز 3500 ؟؟! 

حتماً تا به حال فهمیده اید كه به دست آوردن تراز 3500 كار ارزشمندی نیست . در واقع شما سوالات یك درس پاسخ ندهید ، تراز شما در همین حدود خواهد شد . نكته دیگر اینكه درصدهای منفی باعث افت بیشتر نمره تراز خواهد شد . 

نمره تراز در درس هایی كه برای همه آسان است . 

در درس هایی كه سطح نمرات بالاست مثل علم النفس برای رسیدن به نمرات تراز بالا نیاز به درصد بسیار بالا دارد . در این درس ها درصدهایی مثل 45 یا 40 هر چند در ظاهر بد نیستند ولی در واقع باعث پایین آمدن شدید نمره تراز . .می شوند

 این موضوع را مشاوران به شما توضیح می دهند که با تمرکز بر کدام دروس و یا سرفصل های امتحانی، نمره تراز خود را بالا ببرید